Over draken en koninginnen en wat ze ons leren…

Ok, ik denk dat we ondertussen, in tijd, ver genoeg zijn verwijderd van de laatste Game Of Thrones aflevering om er iets over te kunnen schrijven zonder het einde te bederven voor velen.

Ik moet zeggen dat ik evenveel plezier heb gehad van de laatste aflevering als van de polemiek die het op gang heeft gebracht. (Voor alle duidelijkheid, ik ben een verslaafde vanaf het eerste uur)

Uiteraard vond iedereen het een slecht einde, ikzelf incluis. Maar dat heeft niets te maken met het scenario, maar wel met het simpele feit dat het een einde is. Het heeft iets te maken met groepsdynamiek. Acht seizoenen lang hebben we ons verwant gevoeld met de personages, met de mensen over heel de wereld die het ook geweldig vonden en dat stopt dan. Het laat een leegte achter en we komen er tegen in opstand. Ik heb jarenlang toneel gespeeld, ik geef trainingen en volg trainingen. Telkens opnieuw zie je diezelfde dynamiek. Als het een fijne groep was, waarin we ons thuis voelden dan komt elk einde, hoe aangekondigd ook, altijd te vroeg …

Maar ik vond het ook een GE-WEL-DIG einde. Wat mij treft is dat mensen het lastig hebben als personages niet meer doen wat we van hen verwachten: dat er iets goeds kan zitten in het slechte en iets slechts in het goede. Als wij ons hele leven bewegen en het evenwicht zoeken tussen verschillende polariteiten. Waarom zou dat dan anders zijn voor koninginnen, draken, helden, lafaards, narren, wijzen…?

Het komt op mij over dat we onze voeling zijn verloren met onze verhalende cultuur, waarin alles verandert, iedereen zijn rol speelt en niemand enkel goed of slecht is. Dat is natuurlijk een dimensie die zich niet laat vangen in Facebook foto’s of tweets van een paar woorden. Dat vraagt uitgesponnen verhalen, dikke boeken of in dit geval 8 seizoenen. Ik heb genoten van de archetypes die werden opgevoerd (de held, de zwerver, de heerser, de vernietiger, de wijze, de nar…) Ze zaten er allemaal in. Maar ze kregen ook bewegingsruimte om te evolueren en meer dan één rol op te nemen. Op basis van keuzes die ze maakten kon de heerser kiezen tussen schepper of vernietiger en weer andersom, de nar kon ook zorgend en wijs zijn en weer nar worden. Van zolang de keuzes ons bevielen waren we blij, van zodra hun keuzes ons niet meer bevallen, gaan we protesteren. We waren blij toen we de vrouwen zagen evolueren van slachtoffer tot sterke figuren. Dat is een beeld dat we graag willen bevestigd zien. Maar we worden boos als goede intenties uitmonden in destructief gedrag. Misschien zegt dat meer iets over ons, dan over de personages. In die zin geeft het personage van Daenerys Targaryen ons een krachtige boodschap. Macht en kracht kunnen creëren én vernietigen. De geschiedenis loopt vol met despoten en dictators die ergens een afslag hebben gemist op hun weg vol met goede intenties. We kennen voorbeelden genoeg. Alleen hebben we van die voorbeelden de ééndimensionale slechterik gemaakt. Dat maakt het gemakkelijk om te begrijpen, maar moeilijk om het te zien komen. Als we niet kunnen zien dat ze mens zijn, dat er ergens overtuigingen leven die rechtvaardigen dat hun acties in het belang zijn van de grote groep, dan zien we ook niet het moment waarop de afslag wordt gemist. Omdat we overtuigd zijn dat 'de slechte' altijd slecht zijn en 'de goede' altijd goed.

Het lijkt mij dus dat we terug nood hebben aan verbindende verhalen, aan nuance, aan acceptatie van polariteiten om uit diezelfde polariteiten te blijven, aan het wegvegen van ééndimensionale vijandsbeelden… we hebben nood aan meer lessen geschiedenis (zegt dan de historica in mij). Het lijkt mij dat dit niet enkel opgaat voor 8 seizoenen Game Of Thrones…